Święty Stanisław Biskup i męczennik jest jednym z głównych patronów Polski, najważniejszą postacią naszej historii i dziejów Kościoła w Polsce. Przez wieki święty Biskup Męczennik był obrońcą ładu moralnego i ostoją prześladowanych. Ofiara jego życia sprawiła, że w przeszłości nazywany był Rodzicielem Polski i Ojcem Ojczyzny. Przekazem o cudownym zrośnięciu poćwiartowanego ciała Świętego, krzepiono się zwłaszcza w okresach rozpadu państwa. Szybko rosła pośmiertna sława krakowskiego biskupa. Został kanonizowany, wyniesienia na ołtarze dokonał 17 września 1253 roku w Asyżu papież Inocenty IV. W obecnych czasach postać Świętego Stanisława otoczona jest kultem, wiele Kościołów w Polsce obrało Go sobie za patrona. Jest patronem parafii w Rymanowie Zdroju.
O życiu i działalności Świętego dowiadujemy się z XIII – wiecznych przekazów: „Kroniki polskiej” bł. Wincenetgo Kadłubka, oraz dzieł sporządzonych dla potrzeb kanonizacji około 1240 roku przez Wincentego z Kielczy. Nasz wielki historyk Jan Długosz w 1465 roku w „Żywocie św. Stanisława” pisze, że urodził się on 1030 roku w Szczepanowie koło Bochni. Imię, które otrzymał na chrzcie świętym oznacza stań się sławnym. W domu rodzinnym nabył podstawy prawd wiary. Kształcił się w Krakowie w szkole katedralnej, oraz w opactwie tynieckim. Pogłębiał swoja wiedzę w Paryżu i Belgii. Wykształconego kapłana powołano na kanonika katedry wawelskiej. Po śmierci biskupa krakowskiego, św. Stanisław został jego następcą i w 1072 roku otrzymał sakrę biskupią.
Będąc biskupem porządkował i wzmacniał organizację Kościoła w Polsce. Troszczył się o budowę świątyń, dbał o rozwój zakonów, czynił starania o rozwijanie i umacnianie chrześcijaństwa wśród ludności. W posłudze na rzecz Kościoła początkowo biskupa Stanisława wspierał król Bolesław Śmiały. Z czasem jednak doszło między nimi do ostrego konfliktu. który zakończył się męczeńską śmiercią biskupa i opuszczeniem kraju przez króla. Św. Stanisław nie mógł zaakceptować krzywdzącego postępowania króla względem poddanych. Przyczyną konfliktu biskupa z królem były prowadzone przez króla wojny, które odrywały rycerstwo od domostw, zabierały ze wsi ludzi i żywność. Przedłużająca się wyprawa w 1078 roku na Ruś spowodowała, że część rycerstwa samowolnie powróciła do domów. Król Bolesław nie odniósł sukcesu podczas wyprawy wojennej, dlatego szukał winnych zaistniałej sytuacji. Bez sądu zaczął skazywać na śmierć dezerterów i przeciwników politycznych. Takiemu postępowaniu króla sprzeciwił się biskup Stanisław. Upominał władcę, wzywał go do opamiętania się i zaniechania okrucieństw wobec poddanych. Przestrzegał, że łamanie praw moralnych jest niegodziwe, może doprowadzić do końca jego panowania. Ponieważ upomnienia nie odniosły skutku krakowski biskup rzucił klątwę na króla. Monarcha, który nie znosił sprzeciwu postanowił ukarać biskupa.
Kronikarz Gall zanotował, że skazał biskupa przez „obcięcie członków”. Według bł. Wincentego Kadłubka porywczy władca osobiście zgładził niepokornego biskupa i posiekał jego ciało mieczem na drobne kawałki, ponieważ żołnierze nie chcieli wykonać królewskiego rozkazu. Wszystkie kroniki zaświadczają, że męczeńska śmierć św. Stanisława miała miejsce na Skałce w Krakowie. Biskup został zaatakowany przy ołtarzu podczas odprawiania Mszy świętej 11 kwietnia 1079 roku. Ciało król kazał porąbać, tak jak to czyniono z winnymi zdrady stanu.